اثرات حشره‌کش‌های بوپروفزین، پیری‌پروکسی‌فن و فنپروپاترین روی پارامترهای تولید مثلی( Encarsia formosa (Hymenoptera: Aphelinidae

کاربرد حشره‌‌کش‌ها همراه با زنبور Encarsia formosa Gahan جهت کنترل Trialeurodes vaporariorum (Westwood) در قالب مبارزه‌ی تلفیقی ضرورتی اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد. تعدادی از تنظیم کننده‌های رشد حشرات (IGRs) با کنترل قابل قبولی که روی سفیدبالک‌ها دارند در صورت بی‌خطر بودن روی این پارازیتوئید می‌توانند جایگزین مناسبی برای حشره‌کش‌های متداول باشند. از این رو در این تحقیق سعی شده است تا ارزیابی دقیق‌تری از حشره‌کش‌های بوپروفزین و پیری‌پروکسی‌فن (تنظیم کننده‌ی رشد) در کنار فنپروپاترین (پیرتروئید) روی زنبور E. formosa انجام گیرد. بدین منظور برگ‌های لوبیای حامل شفیره‌های پارازیتوئید در محلول سمی با غلظت توصیه شده غوطه‌ور شدند. در آزمایش دیگر حشرات کامل E. formosa روی دیسک‌های برگی آغشته به حشره‌کش‌ها‌ی مذکور نگهداری شدند و به این ترتیب پارامترهائی مانند طول عمر حشرات کامل، باروری و درصد تفریخ تخم با استفاده از روش سم شناسی دموگرافیک مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش‌ها در شرایط دمائی 1± 26 درجه‌ی سانتی‌گراد، رطوبت نسبی 5± 60 درصد و دوره‌ی نوری 16 ساعت روشنائی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. بر اساس نتایج تحقیق، پیری‌پروکسی‌فن و فنپروپاترین به‌ترتیب باعث 5/27 و 8/67 درصد کاهش ظهور حشرات کامل پارازیتوئید شدند در حالی که بوپروفزین (8/3 درصد) اثر کشندگی قابل توجه روی شفیره‌های زنبور نداشت. حشره‌کش‌های بوپروفزین و پیری‌پروکسی‌فن روی حشرات کامل اثر کشندگی نداشتند در حالی که فنپروپاترین در غلظت توصیه شده باعث 100 درصد تلفات شد. میانگین باروری و طول عمر حشرات کامل در بوپروفزین (به‌ترتیب 4/5 ± 6/59 عدد و 0/1 ± 5/14 روز) و پیری‌‌پروکسی‌فن (به‌ترتیب 8/4 ± 5/62 عدد و 9/0 ± 15 روز) با شاهد (به‌ترتیب 3/5 ± 5/64 عدد و 8/0 ± 5/15 روز) اختلاف معنی‌دار نداشت، در حالی که در فنپروپاترین (به‌ترتیب4/2 ± 4/20 عدد و 6/0 ± 6/6 روز) بطور قابل ملاحظه‌ای کاهش نشان داد. مقایسه‌ی نرخ تفریخ نشان از کاهش جزئی در سم بوپروفزین و پیری‌پروکسی‌فن نسبت به شاهد داشت. در مجموع می‌توان نتیجه گیری نمود که بوپروفزین و پیری‌پروکسی‌فن برای E. formosa کم خطر بوده و احتمالاً می‌توانند در قالب مبارزه‌ی تلفیقی جهت کنترل سفیدبالک گلخانه مورد استفاده قرار گیرند.